Zo ondersteun je
zeventien fracties

“Besluitvaardig, doortastend en enthousiast”, zijn de drie trefwoorden waarmee Nancy Mosterman, raadsgriffier van Lelystad, zichzelf typeert. Ze weet wat ze wil, beaamt ze zelf ook. In Lelystad staat ze voor de opgave om maar liefs zeventien fracties met haar griffie team te ondersteunen. Hoe ze dat doet, lees je in dit verhaal.

Nancy heeft haar zaakjes op orde. Dat blijkt al bij binnenkomst in haar fraai gerenoveerde huis in het centrum van pittoresk Dalfsen. Het huis ademt rust en duidelijkheid. Functie en esthetiek gaan er hand in hand.

Nancy kan goed leren en vindt ontwikkeling van zichzelf, maar ook van haar raad en griffie van belang. Na de mavo, studeerde ze een jaar in Australië. Dat gaf haar Engels zo’n impuls dat ze besloot haar kinderen Julia en Max tweetalig op te voeden. Na een mbo-studie volgt ze de hbo-studie Management, Economie en Recht en ging ze door naar het universitair onderwijs. Daar studeerde ze cum laude af op haar master HRM aan de Universiteit van Groningen. Tijdens het derde jaar van haar HBO studeerde ze ook nog een half jaar in Vilnius, Litouwen. Als griffier van Dalfsen werd ze genomineerd voor de titel ‘Jonge ambtenaar van het jaar’. In de bestuurkrachtverkenningen voor de gemeente Dalfsen viel de aanpak van Nancy op. Ze zorgde dat haar raadsleden beslagen ten ijs kwamen in de discussie met het college, door een serie gesprekken tussen deskundigen en de raad op te tuigen.

Dat Mosterman een hoop in haar mars heeft, zien ze in Lelystad ook. Bijna drie jaar nadat ze griffier in Dalfsen is, zet ze alweer de volgende stap naar Lelystad. De raadsverkiezingen van vorig jaar levert Nancy een raad op met maar liefst 14 partijen. Alle fracties die meededen aan de verkiezingen verwerven daadwerkelijk een plekje in de raad. Daarna volgen nog een paar afsplitsingen, waardoor er op dit moment 17 partijen in de raad zitten. Daarmee heeft de raad van Lelystad de meeste partijen van heel Nederland. Toch is dat niet onwerkbaar, vindt Nancy.

“Het kost meer tijd van de raadsleden. Ik grap weleens dat raadsleden in Lelystad een sim-kaart cadeau moeten krijgen … Er wordt ongelofelijk veel gebeld en gemaild en afgetast met elkaar. ‘Te snel gaan’ is een valkuil in deze situatie. Je moet echt werken aan draagvlak en kunt er niet zomaar vanuit gaan dat je voldoende draagvlak hebt. Toch betekent dat niet dat besluitvorming trager gaat. We nemen de besluiten wel. Alleen we besteden extra tijd aan ‘contact maken’.

We eten regelmatig met elkaar en zien elkaar in allerlei verschillende werkgroepjes en overleggen buiten de raadsvergadering om. Elk jaar hebben we een tweedaagse met overnachting en ’s avonds een informele borrel. Het raadswerk vergt dus ook meer tijd dan die 15,9 uur in de week die als gemiddelde wordt genoemd. Daar gaan de meeste raadsleden in Lelystad flink overheen.”

Voor de griffie heeft de versnipperde raad tot gevolg dat raadsvergaderingen wat lastiger in te schatten zijn. “Voorheen kon ik met de burgemeester wel aardig van tevoren inschatten welke amendementen het wel of niet zouden gaan halen. Daardoor zat je er wat relaxter in. Tegenwoordig moeten we bij het stemmen echt opletten, want de uitslag is lastig voorspelbaar en je moet bij de stemming alle 17 fracties langslopen. Dat wordt overigens makkelijker na deze zomer, want we gaan digitaal stemmen.”

Je zou verwachten dat met zoveel kleine fracties er overmatig veel aandacht naar volksvertegenwoordigende kwesties gaat, zoals dat raadslid dat persoonlijke kwesties bespreekt waarop hij of zij is aangesproken, maar dat is niet het geval. “Ja, dat valt inderdaad reuze mee. Ik denk dat dit meer met de persoonlijkheid van een raadslid te maken heeft, dan met de omvang van de fracties. Tegelijk blijft de volksvertegenwoordigende rol van de raad als geheel wel een aandachtspunt. Doordat er zoveel afstemming nodig is, loopt de agenda makkelijk vol. De datum om dan over een actueel onderwerp, zoals bijvoorbeeld de krimp van het winkelaanbod in het centrum, een goed inhoudelijk gesprek te voeren met alle spelers, is niet makkelijk te vinden. Daar moeten wij als griffie echt alert op zijn en de raad bij helpen.”

Sterke raad

De Raad van Lelystad is ondanks haar versnipperde samenstelling wel een sterke raad. Onlangs nog kreeg het college een volledig geamendeerd besluit voor de kiezen bij de discussie over de voorgenomen bouwplannen in de Noordzoom van Lelystad.

Waar sommige andere raden in Nederland volgens Mosterman nog echt een opgave hebben om ‘meer in positie’ te komen, gaat het gesprek in Lelystad de komende tijd ook over de vraag “of we met elkaar de balans wel houden in wat we wél overlaten aan het college en wat niet.”

“Wat je ziet is dat fracties regelmatig vrij grote en vergaande amendementen indienen en ook aangenomen krijgen, ondanks dat de raad zo verdeeld is, waardoor het college dus met iets anders aan de slag moet dan wat ze zelf hebben voorgesteld. Ik vind dat het college daar heel veel veerkracht in toont.”

In Lelystad is er uiteindelijk een coalitieakkoord gesloten tussen zes partijen, dat geamendeerd is vastgesteld en nu een raadsprogramma heet. Het alternatief was een zaken-college geweest waarin alleen een raadsakkoord op hoofdlijnen wordt opgesteld met bijvoorbeeld de punten waar iedereen het over eens is.

Zo ver is het niet gekomen, maar Nancy verwacht dat er in de toekomst meer en meer gewerkt zal worden met gelegenheidscoalities per onderwerp.

Prostitutiebeleid

Hoewel er recent niet drastisch is ingegrepen in het vergadermodel, wordt er wel geëxperimenteerd. Zo werd bij het politiek sensitieve prostitutie-dossier gedebatteerd en gestemd over de besluittekst. Die besluittekst was modulair opgebouwd. Er waren maximaal  een drietal opties van ieder besluitpunt, die steeds iets minder ‘ver’ ging. “Daarmee proberen we focus aan te brengen op de hoofdzaken en een goede inhoudelijk discussie aan te wakkeren, die niet vertroebeld wordt door minder relevante details uit de bijlagen. Dat heeft heel goed gewerkt. Ik denk dat alle partijen zich gehoord hebben gevoeld. De besluittekst bevatte namelijk de verschillende geluiden van de raad, die soms haaks op elkaar staan. De ChristenUnie bijvoorbeeld, die wilde prostitutie het liefst in zijn geheel weren uit de stad, dit was mede daarom één van de voorgestelde besluitpunten. De keus was 1. prostitutie zoveel mogelijk weren, 2. de huidige situatie handhaven of 3. zoveel mogelijk vormen van prostitutie toestaan. Als de eerste meest verstrekkende optie aangenomen werd, vervielen de andere opties onder dat besluitpunt.”

… lees verder, download de pdf.